هةرزةكار (المراهقة) ماناى ضيية ؟
ووشةى المراهقة دةطرِيَتةوة بؤ فعلى (راهق) واتة نزيك بوونةوة لة شتيَك , راهق الغلام واتة نزيكبوونةوة لة احتلام بوون .
(المراهقة) لةلاى زانايانى دةروونناس بةمانى نزيكبوونةوة لة ثيَطةيشتنى لةش و جنس و عةقلَ ..هتد)ديت.
قؤناغةكانى هةرزةكارى :
تةمةنى قؤناغةكانى هةرزةكارى لة شويَنيَك بؤ شويَنيَكى تر دةطؤرِيَت , لة كؤمةلَطايةكةوة بؤ كؤمةلَطايةكى تر جياوازة . بؤية زانايان دابةشيان كردووة بؤ سةر سيَ بةش :
قؤناغى هةرزةكارى سةرةتايي | 11 سالَى تا 14 سالَيية |
قؤناغى هةرزةكارى ناوةندى | 14 سالَي تا 18 سالَيية |
قؤناغى هةرزةكارى دوواكةوتوو (متأخر) | لة 18 سالَى تا 21 سالَية |
نيشانة سةرةتاييةكانى قؤناغى هةرزةكارى :
بةشيَوةيةكى طشتى قؤناغى هةرزةكارى سيَ نيشانةى سةرةكى هةية ___
يةكةم /طةشةكردنى لاشةى:لةم قؤناغةدا لاشةى طةشةدةكات و دريَذ دةبيَت و هيَزى زياد دةكات , ماسوولكةكانى بةهيَز دةبن .
دووةم/لةرِووى جنسييةوة ثيَدةطات :لةم قؤناغةدا نيشانةكانى جنسى لة نيَر و ميَ دةردةكةويَ وةك مووى رِيش و بن هةنطلَ شويَنةكانى لة كورِان و هاتنى مةمك هةنديَك زبكة و شتى تر لة كضان .
سيَيةم/طؤرِانى دةروونى : لةطةلَ زيادبوونى هؤرِمؤنةكانى .
طرفتةكانى هةرزةكار :
زانايانى دةروونناسى ثيَيان واية طرفتى هةرزةكارى لة ولاَتيَكةوة بؤ ولاَتيَكى دى و , لة كؤمةلَطايةك بؤ كؤمةلَطايةكى تر و , لة شار بؤ لاديَ لة كؤمةلَطاى ملتزم لةطةلَ كؤمةلَطاى بةرهةلَدا جياوازة , بؤ ية هةرزةكاران جياوازن جؤريَكيان :
يةكةم/هةرزةكارى بيَ طرفت و كيَشة .
دووةم/هةرزةكارى طؤشةطير و داماو .
سيَيةم/هةرزةكارى ستةم كار و توند و تيذ .
طرفتى هةرزةكارانى بةشى سيَيةم :
هةرزةكارى ستةم كار و توند و تيذ , ئةو طرفتانةى هةية .
1- ململانيَى ناوخؤيي(الداخلي) : لةم قؤناغةدا طرفتى يةكةمى بة ململانيَ دةست ثيَ دةكات , سةرةتا دةيةويَت لة ناو خيَزانةكةيدا سةربةخؤ بيَ و داواكارى تموحاتى زؤرة , ململانيَي رِؤشنبيرى لةطةلَ كؤمةلَطا و دةورووبةردا دةكات .
2_ تيَك نةطةيشتن لة طةلَ باوكى و دايكى :هةرزةكاران لةطةلَ باوك و دايكى تيَط ناطةن , ثيَي واية ستةمى ليَدةكةن و ئةويش لة وان شارةزاترة .
3- لةكاتى طرفت و شةرم دةطرىَ : هةرزةكاران كاتيَ تووشى طرفتيَك دةبن شةرم دةكات لةطةلَ دايك و باوكى ئةم طرفتة ضارةسةر بكات , بؤي ثةنا دةباتة بةر دؤستةكانى يان طرفتةكةى زياتر دةبيَت يا بؤى ضارةسةر نا بيَت .
4- هةلَسووكةوتى نارِيَك : هةرزةكاران لةم قؤناغةدا هةلَسووكةوتى ن رِيَك ئةنجام دةدةن , بؤ بةدةست هيَنانى ئاواتةمانيان , هاوار دةكات , جنيَو دةدات و جاري واش هةية دزيش دةكات , ة مندالَ ئةدات , ملةى لة طةلَ طةورةكان دةكات مالَ لةبةين دةبات , رِةضاوى هةستى ئةوانى تر ناكات .
5-دةمارطيرى و توندرِةوى :هةرزةكار هةر داوايةكى هةبيَ دةيةويَ بة توندرِةوى بةدةستى بهيَنيَ , ليَكؤلةران دةلَيَن لةم تةمةنة هؤرِمؤنى زياد دةبيَ و لةطةلَ عاتفية تفاعول دةكات و توند و تيذى ليَ ثةيدا دةبيَت .
6- هةلَةى جنسى دةكات : هةرزةكاران كاتى ثةيدابوونى غةريسةى جنسى تووشى هةلَةى جنسى دةبيَت , زؤر جار لةطةلَ نزيكترين كةسى خؤى ! بة هؤى بيَ بةرنامةيي خيَزان هةرزةكاريش ماناى حةرام و شةرع و ئاداب كةمتر شارةزاية (المراهقة بلاارهاق) .
نوسينى : ئيدريس كةريم كاريتانى