به ناوي خوا .
[[ ميژووه كي خيراي حزبايه تي له كوردستان ]]
كوردستان و ره وشنبيراني كوردستان وادياره ده وريكي گرنگيان هه بوو له دروست كردني بريار و رودا و ميژووي سياسي ناوچه كه .
به پيێي زوربه ي سه رچاوه كاني دروستكردني
( حزبي ئتحا د و الترقي - كه دوايي بووه مولكي نه ته وه گه ريه عه لمانيه توركه كان ) دامه زرينه ره كه ي كورد بووه ، ئه و چوار قوتابيه ي پزيشك دامه زرينه ري ( اتحاد الترقي ) بوون : ابراهيم ته مو ، محمد ره شيد چه ركه سي ، د.عبدالله جودت ، د. ئيسحاق سكوتلي ) ، ئه و
دوو ناوه ي دوايي كوردن ، زوربه ي بلاوكراوه و راگه ياندن و ريكخراوه مه ده نيه كان له ده ست كورد بووه ، شه ريف پاشا گوفاري (مشروطيه ي عوسماني) به ريوه برد ، دوايي ريكخراوي ( تشكيلات اجتماعي عوسماني ) له ده ست ئه مين
عالي به درخاني ، .. دواييش راديكالي عوسماني هه ر له ده ست شه ريف پاشا بووه ، د. عبدالله جودت گوفاري (عوسماني) له ده ست بووه ، سه ره راي زوربه ي پايه كاني تري ئه نجومه ني ده وله ت ، شورا ، جاروايه باب العالي ، شيخ الإسلام ، زوريك
له واليه كاني ده ره وه ي كوردستانيش ، سه فيره كان ، ... له ده ست كورد بووه ، يه كه م جاريش له سه ر ده ستي د . عبدالله جه وده تي كورد پيتي لاتيني هيێنراو
نيو توركياي هاوچه رخ .
هه رله دواي ئاشكرابووني نيازي توركايه تيه تي (ئيتحاد و ترقي ) ئه وا هه ر خيرا ئه وانه و شه ريف پاشا و ( ذو الكفل ) و ئه مين
عالي بدرخان حزبي ( تعالي و ترقي كورد جمعيتله ر )يان
دروست كرد له 1908 ، به
يه كه م حزبي به ماناي حزبايه تي له كوردستان دروست بووه ، به سه روكايه تي شيخ عبدالقادر ، هه رچه نده راوبوچووني تر هه يه له سه ر يه كه م ريكخراوي ، به پيێي به لگه نامه كاني
ئه رمه ني ده ليێن
( يه كيێتي كورد ) يه كه م ريكخراوي كورد بووه به سه روكايه تي ( شيخ عبيدالله
نهري ) ، راسته له پيش (كورد تعالي و ترقي جمحيت
له ر ) وه ك ( ئه مين زه كي به گيش ) توماري كردووه ريكخراوي تري وه ك
( كومه له ي هيفي ) ، (راديكالي عوسماني ) ، (تشكيلاتي اجتماعي ) ، (لامركزي) ، ( راديكالي عوسماني ) ، .... به لام ئه وانه ريكخراو بوون نه ك حيزب .
له ناو حزبي تعالي و ترقي كورد كيشه يه كي تووند
هه بوو له سه ر هه لويست وه رگرتن له مه ر كيشه ي خه لافه ت كه له و سه رده مي
خه لافه ت ببوه دوو ده سه لات
، يه كه ميان ته وه ره ي
عه لمانيه نه ته وه گه ريه توركه كان به سه روكايه تي
( مسته فا ئه تاتورك ) له ئه نقه ره و دووه ميان له ئه سته مبول به ( سولتانيه تي محمد وحيد الدين ) سه ره ك
وه زيره كه شي ( فريد پاشا)
و ( عبدالقادر شمزيني ) هه م
له سه ر سيفه ر و هه م له سه ر گه شه سه ندني نويێي
كيێشه ي نه ته وه كان ..
به لام له گه ل مسته فا
ئه تاتورك هيچ ريكه وتن و موركردنيك نه بوو هه ر خه ريكيش بوو له ﮊيێره وه
ئه و ياسا و ئيمتيازانه ي كه كورد به دريژايي خه لافه ت به
ده ستي هيێنابوو هه مووي
هه لوه شيێنيته وه ، هه تا سيفه ريشي كرده ( لوزان ) له سه ر هه موو ئه و جياوايانه ئه وا بالي ئيسلامي
ناو ( حزب اتحاد والترقي كورد ) و بالي عه لماني كوك نه بوون له ده ره وه ش
كيێشه ي هه بوو له گه ل عه لمانيه كورده كان ، بالي ئيسلاميه كان پيێيان وابوو له ريێ خه لافه ت مافي كورد
زامن تره ، كه چي
عه لمانيه كاني وه ك :
شه ريف پاشا ، به شيێك له به درخانييه كان ، ئيسحاق سكوتلي ... له و لايه ش حسن خه يري و برنجي زاده و 72 نوينه ري كوردي تريش له ئه نجومه ني نيشتيماني توركيا بوون ، كوردي عيراقيش له
عه لمانيه كان به ره و لاي (ئه تاتورك ) بوون هه روه ك
( رفيق حلمي ) له ياداشته كاني باسي ده كا ، بالي ئيسلاميه كان ده رفه تيان به عه لمانيه كورده كان دا تا له گه ل ئه تاتورك ميلله تي كورديان به ره و هه لديێر برد ، ئيتر له كوتايي رووداوه كان و سه ركه وتني ئه تاتورك به سه ر سولتان ئنجا دانيان به هه له كان هيێنا و ئيسلاميه كاني كورد به خوكه وتن و هه ريه كه له شيێخ عبدالقادر ، شيخ
سعيدي پيران و سعيد نه وره سي و زوري تر .. تا شورشي شيخ سعيد ده ستي
پيێكرد له 1925 و له كوتاييدا سه ركه وتوو نه بوو ، حزبي ئتحاد و الترقي له 1927 كوتاي پيێ هات ، ئينجا نوره ي حزبي خويبوون
هات و حكومه تي ئه راراتيان
دروست كرد به سه روكايه تي
( احسان پاشا ) ئه و ئه زمونه ش سه ركه وتوو نه بوو .
كورد تا ئه و سه رده مه ي دواي جه نگه كاني جيهاني له
شام و ميسر يش ده وري سياسي گرنگيان هه بوو ، له نيوه ي سه ده ي رابوردووش ئينجا له لاي ته واوي خه لكي
كوردستان سته مي نه ته وايه تي ( حزبايه تيش ) هه ستي
پيكراو بزوتنه وه ي رزگاري نيشتيماني كوردستان له
گه ليدا په يدا بوو كه ده وري هه ره گرنگي ده گه ريته وه
بۆ بيروبرواي ( ﭖ د ك _
ئه ويش بۆ ﮊ ك ) و قوناغيكي نوێ دارشت له ميژووي حزبه كوردستانيه كان
، وه ك ده رده كه وێ بريتيه له ( حزبي دايك ) و هه موو ئه و حزبه عه لمانيانه ي ئيستا
حزبه كوردستانيه كان پيێك
ديێنن له لق و پوپي ئه و هاتوون ، هه ردوو سه ركرده
( قازي محمد _ مه لا مسته فا ) زياتر ئه و ته وﮊمه روحيه يان پيێدا كه وا
بچه سپيێ له ناو ميلله تي كورد .
[[ ميژووه كي خيراي حزبايه تي له كوردستان ]]
كوردستان و ره وشنبيراني كوردستان وادياره ده وريكي گرنگيان هه بوو له دروست كردني بريار و رودا و ميژووي سياسي ناوچه كه .
به پيێي زوربه ي سه رچاوه كاني دروستكردني
( حزبي ئتحا د و الترقي - كه دوايي بووه مولكي نه ته وه گه ريه عه لمانيه توركه كان ) دامه زرينه ره كه ي كورد بووه ، ئه و چوار قوتابيه ي پزيشك دامه زرينه ري ( اتحاد الترقي ) بوون : ابراهيم ته مو ، محمد ره شيد چه ركه سي ، د.عبدالله جودت ، د. ئيسحاق سكوتلي ) ، ئه و
دوو ناوه ي دوايي كوردن ، زوربه ي بلاوكراوه و راگه ياندن و ريكخراوه مه ده نيه كان له ده ست كورد بووه ، شه ريف پاشا گوفاري (مشروطيه ي عوسماني) به ريوه برد ، دوايي ريكخراوي ( تشكيلات اجتماعي عوسماني ) له ده ست ئه مين
عالي به درخاني ، .. دواييش راديكالي عوسماني هه ر له ده ست شه ريف پاشا بووه ، د. عبدالله جودت گوفاري (عوسماني) له ده ست بووه ، سه ره راي زوربه ي پايه كاني تري ئه نجومه ني ده وله ت ، شورا ، جاروايه باب العالي ، شيخ الإسلام ، زوريك
له واليه كاني ده ره وه ي كوردستانيش ، سه فيره كان ، ... له ده ست كورد بووه ، يه كه م جاريش له سه ر ده ستي د . عبدالله جه وده تي كورد پيتي لاتيني هيێنراو
نيو توركياي هاوچه رخ .
هه رله دواي ئاشكرابووني نيازي توركايه تيه تي (ئيتحاد و ترقي ) ئه وا هه ر خيرا ئه وانه و شه ريف پاشا و ( ذو الكفل ) و ئه مين
عالي بدرخان حزبي ( تعالي و ترقي كورد جمعيتله ر )يان
دروست كرد له 1908 ، به
يه كه م حزبي به ماناي حزبايه تي له كوردستان دروست بووه ، به سه روكايه تي شيخ عبدالقادر ، هه رچه نده راوبوچووني تر هه يه له سه ر يه كه م ريكخراوي ، به پيێي به لگه نامه كاني
ئه رمه ني ده ليێن
( يه كيێتي كورد ) يه كه م ريكخراوي كورد بووه به سه روكايه تي ( شيخ عبيدالله
نهري ) ، راسته له پيش (كورد تعالي و ترقي جمحيت
له ر ) وه ك ( ئه مين زه كي به گيش ) توماري كردووه ريكخراوي تري وه ك
( كومه له ي هيفي ) ، (راديكالي عوسماني ) ، (تشكيلاتي اجتماعي ) ، (لامركزي) ، ( راديكالي عوسماني ) ، .... به لام ئه وانه ريكخراو بوون نه ك حيزب .
له ناو حزبي تعالي و ترقي كورد كيشه يه كي تووند
هه بوو له سه ر هه لويست وه رگرتن له مه ر كيشه ي خه لافه ت كه له و سه رده مي
خه لافه ت ببوه دوو ده سه لات
، يه كه ميان ته وه ره ي
عه لمانيه نه ته وه گه ريه توركه كان به سه روكايه تي
( مسته فا ئه تاتورك ) له ئه نقه ره و دووه ميان له ئه سته مبول به ( سولتانيه تي محمد وحيد الدين ) سه ره ك
وه زيره كه شي ( فريد پاشا)
و ( عبدالقادر شمزيني ) هه م
له سه ر سيفه ر و هه م له سه ر گه شه سه ندني نويێي
كيێشه ي نه ته وه كان ..
به لام له گه ل مسته فا
ئه تاتورك هيچ ريكه وتن و موركردنيك نه بوو هه ر خه ريكيش بوو له ﮊيێره وه
ئه و ياسا و ئيمتيازانه ي كه كورد به دريژايي خه لافه ت به
ده ستي هيێنابوو هه مووي
هه لوه شيێنيته وه ، هه تا سيفه ريشي كرده ( لوزان ) له سه ر هه موو ئه و جياوايانه ئه وا بالي ئيسلامي
ناو ( حزب اتحاد والترقي كورد ) و بالي عه لماني كوك نه بوون له ده ره وه ش
كيێشه ي هه بوو له گه ل عه لمانيه كورده كان ، بالي ئيسلاميه كان پيێيان وابوو له ريێ خه لافه ت مافي كورد
زامن تره ، كه چي
عه لمانيه كاني وه ك :
شه ريف پاشا ، به شيێك له به درخانييه كان ، ئيسحاق سكوتلي ... له و لايه ش حسن خه يري و برنجي زاده و 72 نوينه ري كوردي تريش له ئه نجومه ني نيشتيماني توركيا بوون ، كوردي عيراقيش له
عه لمانيه كان به ره و لاي (ئه تاتورك ) بوون هه روه ك
( رفيق حلمي ) له ياداشته كاني باسي ده كا ، بالي ئيسلاميه كان ده رفه تيان به عه لمانيه كورده كان دا تا له گه ل ئه تاتورك ميلله تي كورديان به ره و هه لديێر برد ، ئيتر له كوتايي رووداوه كان و سه ركه وتني ئه تاتورك به سه ر سولتان ئنجا دانيان به هه له كان هيێنا و ئيسلاميه كاني كورد به خوكه وتن و هه ريه كه له شيێخ عبدالقادر ، شيخ
سعيدي پيران و سعيد نه وره سي و زوري تر .. تا شورشي شيخ سعيد ده ستي
پيێكرد له 1925 و له كوتاييدا سه ركه وتوو نه بوو ، حزبي ئتحاد و الترقي له 1927 كوتاي پيێ هات ، ئينجا نوره ي حزبي خويبوون
هات و حكومه تي ئه راراتيان
دروست كرد به سه روكايه تي
( احسان پاشا ) ئه و ئه زمونه ش سه ركه وتوو نه بوو .
كورد تا ئه و سه رده مه ي دواي جه نگه كاني جيهاني له
شام و ميسر يش ده وري سياسي گرنگيان هه بوو ، له نيوه ي سه ده ي رابوردووش ئينجا له لاي ته واوي خه لكي
كوردستان سته مي نه ته وايه تي ( حزبايه تيش ) هه ستي
پيكراو بزوتنه وه ي رزگاري نيشتيماني كوردستان له
گه ليدا په يدا بوو كه ده وري هه ره گرنگي ده گه ريته وه
بۆ بيروبرواي ( ﭖ د ك _
ئه ويش بۆ ﮊ ك ) و قوناغيكي نوێ دارشت له ميژووي حزبه كوردستانيه كان
، وه ك ده رده كه وێ بريتيه له ( حزبي دايك ) و هه موو ئه و حزبه عه لمانيانه ي ئيستا
حزبه كوردستانيه كان پيێك
ديێنن له لق و پوپي ئه و هاتوون ، هه ردوو سه ركرده
( قازي محمد _ مه لا مسته فا ) زياتر ئه و ته وﮊمه روحيه يان پيێدا كه وا
بچه سپيێ له ناو ميلله تي كورد .